kinh-do-that-thu (3)

Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế: Lễ Cúng Âm Hồn 23/5 Âm Lịch và Ý Nghĩa

Đăng bởi Hue Smile Cập nhật 18/06/2025 In Nét Huế , Tin Tức 242

Ngày 23/5 âm lịch năm 1885, được người dân Huế gọi là “Ngày Âm Hồn” đánh dấu sự kiện Kinh Đô Thất Thủ Huế, một biến cố lịch sử đau thương khi quân Pháp chiếm đóng Kinh thành Huế, hàng ngàn người dân và binh sĩ triều Nguyễn hy sinh. Đây không chỉ là một trận chiến thất bại của triều đình nhà Nguyễn mà còn là biểu tượng của tinh thần yêu nước và kháng chiến chống ngoại xâm. Hàng năm, người dân Huế tổ chức lễ cúng tại miếu Âm Hồn để tưởng niệm những người đã ngã xuống, thể hiện lòng thành kính và không quên lịch sử. Hãy cùng Huế Smile Travel khám phá ý nghĩa lịch sử và phong tục cúng lễ trong ngày đặc biệt này.

Thành phố Huế là nơi nên ghé thăm vì giá tour du lịch Huế rẻ hơn nơi khác

Bối cảnh lịch sử của Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế

Vào năm 1883, triều đình nhà Nguyễn rơi vào tình thế rối loạn sau khi vua Tự Đức qua đời. Lợi dụng thời cơ, quân Pháp tấn công cửa biển Thuận An, chiếm Trấn Hải Thành và ép triều đình ký Hòa ước Quý Mùi (Harmand) ngày 25/8/1883, xác lập quyền bảo hộ của Pháp trên toàn Việt Nam. Một năm sau, Hòa ước Patenôtre (6/6/1884) tiếp tục củng cố sự kiểm soát của Pháp, cho phép họ đóng quân tại các vị trí chiến lược, bao gồm Trấn Bình Đài và đồn Mang Cá trong Kinh thành Huế.

Trong bối cảnh đó, triều đình Huế chia thành hai phe: chủ chiến do Phụ chính đại thần Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường dẫn đầu, quyết tâm kháng chiến chống Pháp, và chủ hòa (còn được gọi là “chủ hàng”) có Trần Tiễn Thành, Nguyễn Hữu Độ, Gia Hưng quận vương… muốn đàm phán để tránh xung đột. Với tinh thần yêu nước, Tôn Thất Thuyết bí mật chuẩn bị cho cuộc tổng phản công. Ông tổ chức lực lượng Phấn Nghĩa và Đoàn Kết, xây dựng căn cứ tại Tân Sở (Quảng Trị), vận chuyển tài sản và vũ khí ra hậu cứ, đồng thời bố trí 300 khẩu thần công trên mặt thành Huế để chuẩn bị cho trận đánh.

Diễn biến trận Kinh Đô Thất Thủ Huế

Đêm ngày 22, rạng sáng 23/5 âm lịch (tức 4-5/7/1885), Tôn Thất Thuyết phát lệnh tấn công bất ngờ vào đồn Mang Cá và Tòa Khâm Sứ của quân Pháp. Quân triều đình được chia thành hai đạo:

Đạo thứ nhất, do Tôn Thất Thuyết trực tiếp chỉ huy, tấn công đồn Mang Cá.

Đạo thứ hai, do Tôn Thất Lệ chỉ huy, vượt sông Hương đánh úp Tòa Khâm Sứ.

Tuy nhiên, do vũ khí thô sơ (chủ yếu là gươm, giáo, đao mác) và thiếu thông tin liên lạc, quân triều đình không thể áp đảo được hỏa lực mạnh mẽ của quân Pháp. Sau phút hoảng loạn ban đầu, quân Pháp phản công quyết liệt với sự hỗ trợ của pháo hạm Javelin. Họ chia thành ba cánh quân, tiến vào các cửa thành như Đông Ba, Thượng Tứ, Hiển Nhơn, và chiếm Đại Nội. Kinh thành Huế nhanh chóng rơi vào tay Pháp, Hoàng thành và cung điện bị phá hủy, hàng ngàn người dân và binh sĩ triều đình thiệt mạng, ước tính từ 1.200 đến 1.500 người.
Sau thất bại, Tôn Thất Thuyết đưa vua Hàm Nghi và hoàng tộc rời kinh thành, rút về Quảng Trị, khởi xướng phong trào Cần Vương kêu gọi nhân dân đứng lên chống Pháp. Trong khi đó, quân Pháp cướp bóc kho tàng, đốt phá cung điện, và gây ra cảnh tàn sát đau thương. Theo ghi chép, họ chiếm đoạt 2.6 tấn vàng, 30 tấn bạc, cùng nhiều báu vật quý giá của triều đình.

Lễ cúng tưởng niệm Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế

Hàng năm, vào ngày 23/5 âm lịch, người dân Huế tổ chức lễ cúng tại miếu Âm Hồn (nằm tại ngã tư Mai Thúc Loan – Lê Thánh Tôn, trong khu vực Thành Nội Huế) để tưởng nhớ những linh hồn đã hy sinh trong trận Kinh Đô Thất Thủ. Miếu Âm Hồn được xây dựng từ năm 1894, dưới thời vua Thành Thái, trên nền Đàn Âm Hồn (nay không còn dấu tích), nơi Tôn Thất Thuyết từng chỉ huy quân triều đình đánh đồn Mang Cá.

kinh-do-that-thu (1)Phong tục cúng lễ mang đậm nét văn hóa tâm linh của người Huế:

Thời gian: Lễ cúng thường diễn ra vào sáng sớm hoặc chiều tối ngày 23/5 âm lịch, tùy theo phong tục từng địa phương.

Nghi thức: Người dân chuẩn bị các lễ vật như hương, hoa, trà, rượu, xôi, chè, bánh, và các món ăn truyền thống Huế. Quan Đề đốc Hộ Thành hoặc đại diện cộng đồng đứng ra làm chủ tế, đọc văn tế để tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và dân chúng đã mất.

Ý nghĩa: Lễ cúng không chỉ thể hiện lòng tri ân với những người đã hy sinh mà còn là dịp để giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, lòng yêu nước, và tinh thần bất khuất của cha ông.

Ngoài miếu Âm Hồn, nhiều gia đình ở Huế cũng tổ chức cúng tại nhà, thắp hương cầu nguyện cho linh hồn những người đã khuất được siêu thoát. Đây là một nét đẹp văn hóa, phản ánh sự gắn bó cộng đồng và lòng tôn kính lịch sử của người dân Cố đô.

Ý nghĩa của Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế đối với hôm nay

Sự kiện Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế không chỉ là một biến cố lịch sử mà còn là bài học về tinh thần yêu nước và sự đoàn kết của dân tộc. Dù thất bại trước hỏa lực vượt trội của quân Pháp, cuộc chiến do Tôn Thất Thuyết và vua Hàm Nghi lãnh đạo đã khơi dậy phong trào Cần Vương, lan tỏa tinh thần kháng chiến khắp cả nước. Đây là minh chứng cho ý chí bất khuất của dân tộc Việt Nam trong việc bảo vệ độc lập và chủ quyền.

Ngày nay, việc tổ chức lễ cúng tại miếu Âm Hồn không chỉ là một nghi thức tâm linh mà còn là cách để người dân Huế và du khách hiểu thêm về lịch sử đau thương nhưng hào hùng của dân tộc. Khi đến Huế, du khách có thể ghé thăm các di tích lịch sử như Kinh thành Huế, Tòa Khâm Sứ (nay là Đại học Sư phạm Huế), hoặc miếu Âm Hồn để cảm nhận rõ hơn không khí linh thiêng và ý nghĩa của sự kiện này.

Tham gia tour khám phá lịch sử Huế cùng Huế Smile Travel

Để tìm hiểu sâu hơn về Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế và các di tích lịch sử, hãy tham gia các tour du lịch do Huế Smile Travel tổ chức. Chúng tôi cung cấp các hành trình khám phá Kinh thành Huế, miếu Âm Hồn, và các địa điểm liên quan đến phong trào Cần Vương, giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa Cố đô.

Tour gợi ý: Tour tham quan Kinh thành Huế, kết hợp tìm hiểu sự kiện Kinh Đô Thất Thủ và các nghi lễ truyền thống.

Liên hệ ngay Huế Smile Travel để đặt tour và nhận tư vấn chi tiết.

Ngày Kinh Đô Thất Thủ Huế là một dấu mốc không thể quên trong lịch sử dân tộc, nơi hàng ngàn người đã hy sinh vì độc lập tự do. Lễ cúng tưởng niệm tại miếu Âm Hồn không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn là cách để người dân Huế gìn giữ ký ức lịch sử và truyền cảm hứng cho thế hệ sau. Hãy đến với Huế, tham gia các hành trình khám phá cùng Huế Smile Travel, để cảm nhận sự linh thiêng và hào hùng của Cố đô.

Tour-du-thuyen-song-huong-an-toi-nghe-ca-hue

Nguồn bài: https://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Kinh_th%C3%A0nh_Hu%E1%BA%BF_1885 và Internet